Дәуітәли Стамбеков

Стамбеков Дәуітәлі

 Стамбеков Дәуітәлі (26.1.1947, Қарағанды обл. Ақтоғай ауд. Қоңырат а. - 7.6.1999, Алматы) - акын. ҚазҰУ-ды бітірген (1974). "Арқа еңбеккері" аудандық газетінде аға әдеби қызметкер, Республикалық жастар газеті "Лениншіл жаста" (қазіргі "Жас Алаш"), республикалық "Қазақстан пионері" (қазіргі "Ұлан") газетінде, "Жазушы" баспасында, "Егеменді Қазақстан" газетінде қызмет атқарған. Алғашқы өлеңдері аудандық, облыстық газеттерде жарық көрген. Онға тарта жыр жинағы мен аударма кітаптары жарық көрді. Солардың ішінде "Алтын бесік", "Мазасыз маусым", "Нұрлы әлем", "Бұлақтар даланы аңсайды", "Жұмағым мен тұмағым" өлеңдер мен поэмалар жинақтарының авто­ры. Ол орыс классиктері мен достас елдердің айтулы ақындарының өлең, поэмаларын аударуға ат салысқан. Б.Кенжеев, Б.Қанапияновтардың кітаптарын қазақ тіліне аударған. "Жалын" баспасы ұйымдастырған жабық байқаудың бірнеше дүркін жүлдегері. Халықаралық "Алаш" өдеби сыйлығының лауреаты (1999).

Алаштың біртуар азаматы, арқалы өр ақыны Дәуітәлі Стамбеков (26.01.1947) Қарағанды облысы Ақтоғай ауданы Қоңырат ауылында дүниеге келген және оның тербетіліп өскен тал бесігі. Ақын М. Горький мектебінде білім алды. Дәуітәлі мектепте оқып жүрген кездерінде өзі де өлеңге өлеңге ерекше құмар болды. Сонысына қарай шығарған өлеңдері де мөлдіреп тұратын. Оның өлеңдерінде жеңіл юмор, кейбір сәтте жап-жақсы философия болатын. Ақын жоғары оқуды ҚазҰУ-ды бітірген (1974) «Арқа еңбеккері» аудандық газетінде аға әдеби қызметкер, Республикалық жастар газеті «Лениншіл жас» (кәзіргі «Жас Алаш») республикалық «Қазақстан пионері» қазіргі «Ұлан» газетінде, «жазушы» баспасында, «Егеменді Қазақстан» газетінде қызмет атқарған. Алғашқы өлеңдері аудандық облыстық газеттерде жарық көрген. Онға тарта жыр жинағы мен аударма кітаптары жарық көрді. Солардың ішінде «Алтын бесік», «Мазасыз маусым», «Нұрлы әлем», «Бұлақтар даланы аңсайды», «Жұмағым мен тамұғым» өлеңдер мен поэмалар жинақтарының авторы. Ол орыс классиктері мен достас елдердің айтулы ақындарының өлең, поэмаларын аударуға ат салысқан. Б. Кенжеев, Б. Қанапияновтардың кітаптарын қазақ тіліне аударған. «Жалын» баспасы ұйымдастырған жабық байқаудың бірнеше дүркін жүлдегері. 1999 жылы Халықаралық «Алаш әдеби сыйлығының лауреаты» атағын алды.

Ақын 1999 жылы Алматы қаласында 1999 жылы 7 маусымда дүниеден қайтты. 2002 жылы Қарағанды облысы Ақтоғай ауданындағы қаратал ауылының тоғыз жылдық мектебіне Дәуітәлі Стамбекұлының аты берілді.

Дәуітәлі Стамбекұлы Кәзіргі қазақ поэзиясына өзіндік ой өрнегін, нәзік лиризмін ала келген дарынды ақындарымыздың бірі еді. Елуді енді еңсеріп, ерен қимылға енді көшерде қаламы қолынан сусып кетті.Ақынның оқырманға арнаған өлеңі:

Оқырманға!

Бұл кітабым тигеннен соң қолыңа,

Көзіңді сал, әрбір өлең жолына .

Ақша байлық бермесе де қолыңа

Серік болар ойларым бар жаныңа.

Менің айым өзің жаққа кетті шын,

Бұдан артық сағынарға жоқ күшім.

Өлеңдерім жүрегіңе жол салса,

Дәуітәлімен бірге жүрмін деп түсін.

Пайдаланған әдебиеттер:

•  Балқаш аймақтық ақындар антологиясы / құраст.: Ж.Башар. – Алматы: «Исламнұр» баспасы, 2013. – 344 бет. 
•  Ақтоғай – алтын бесігім энцоклопедиясы\ Құрастырған Шайбекова Г. – Ақтоғай. 2008ж
•  http://kk.wikipedia.org/wiki/
•  http://www.omarbekov.kz/?p=112
•  http://adebiportal.kz/authors/stambek-ly-d-u-t-l/
• http://baq.kz/kk/blog/article/1437
•  http://qasym.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=1768:2013-11-08-08-04-21&catid=8:sarli-saz&Itemid=9
• ttp://writers.kz/odak_musheleri/?CURENT=%D0%A1&ID=1270
• http://egemen.kz/2012/?p=424
• http://biblioteka-aktogai.gov.kz/index.php?option=com_ content&view= archive&year=2013&month=12&lang=ru
• http://ailapat.idhost.kz/index.php/component/k2/itemlist/tag